HAFTART
Haftowanie Artystyczne
Haft (z niemieckiego spięcie, spojenie):
1. Wzór (ornament) wyszyty na materiale (tle), którym może być tkanina, rzadziej skóra, filc czy papier.
2. Hafciarstwo - metoda ozdabiania tkanin, filcu lub skóry polegająca na wyszywaniu na nich wzorów za pomocą igły lub szydełka oraz nici i różnych dodatków. Haftuje się ręcznie, czasem przy pomocy krosienek, od połowy XVIII wieku przy użyciu tamborka, a od 1828 również maszynowo.
W zależności od podłoża hafty dzielą się na ciężkie (wykonane na grubej tkaninie, zazwyczaj kosztownym materiałem) i lekkie (w Polsce taki rodzaj haftowania nazywano w XVI - XVII wieku szyciem) - wykonane nićmi lnianymi lub bawełnianymi proste wzory z ograniczoną kolorystyką na płótnie.
Odzież zdobiono w ten sposób już w starożytności. Mistrzostwo w tym kunszcie osiągnęli między innymi peruwiańscy Indianie, żyjący w Ameryce Południowej jeszcze przed Inkami, oraz starożytni Chińczycy. Najdawniejsze przykłady haftów pochodzą z wykopalisk z V-IV w. p.n.e. w Attyce (dekoracja na lnie) oraz górach Ałtaj; w Polsce jest to m.in. piękny ornat przedstawiający sceny z życia św. Stanisława, który wykonano ok. 1504 r. W ciągu wieków powstało wiele technik hafciarskich. Wszystkie polegają na wyszukiwaniu ornamentu wg określonego wzoru w taki sposób, że elementy ozdobne wydają się doczepione do tkaniny będącej dla nich tłem (słowo 'haftowanie' pochodzi od niemieckiego wyrazu haften – być przyczepionym).
Rozróżnia się cztery podstawowe grupy haftu:
* haft płaski - bezpośrednio na tkaninie. Rodzaje:
o haft przed igłą - najstarszy i najprostszy, polegający na przeciąganiu nitki nad i pod równo odliczonymi nitkami tkaniny
o haft za igłą (stebnówka, haft holbeinowski) - krótkie, proste ściegi, tworzące jednolitą linię po obu stronach tkaniny. Stosowany głównie w XV i XVI wieku w hafcie włoskim i hiszpańskim.
o haft sznureczkowy - znany od starożytności, ściśle przylegające do siebie ukośne ściegi jednakowej długości przypominają układem skręt sznurka.
o haft łańcuszkowy
o haft supełkowy (węzełkowy, perełkowy) - znany od XIII wieku, popularny w XVIII-XIX wieku. Powstaje przez umocowanie do tła nitki kilkakrotnie owiniętej na igle, tworząc wypukły supełek.
o haft koloński
o haft rozłupany
o haft satynowy
o haft przekłuwany (atłasek)
o haft krzyżykowy
* haft wypukły (reliefowy)
o haft kładziony
o haft burgundzki
* haft nakładany
* Haft ażurowy
o haft dziergany
o haft richelieu
o haft angielski (dziureczkowy)
o haft atłasowy
o mereżka
Najstarszy haft został wykonany 2300 lat temu
